आंबा आणि आजोबा भाग - २

आठवणींच्या हिंदोळ्यात आजोबा अलवारपणे झोपी गेले होते...

पुढे चालू...

गण्याने पाहिले कि आजोबा झोपले आहेत, अगदी निरागस बालकासारखे! त्याला आजोबांना जागे करायची इच्छा होत नव्हती, पण पाने खोळंबली होती! त्याने आजोबांना हाक मारून जागे केले. आजोबाही जेवायला आले! केळीच्या पानावरचा तो वाफाळलेला भात त्यावर मुगाचे वरण आणि साजूक तुपाची धार! प्रसन्न वातावरणात आजोबांचे जेवण सुरू झाले! तांदळाची भाकरी, गरमागरम कुळीथाचे पिठले! 'क्या बात है!' आजोबा नकळत दाद देऊन गेले! उकडीचे मोदक, बिरड्याची उसळ असा तो आवडीचा बेत खाऊन आजोबांचा आत्माराम शांत झाला! रोज टेबल-खुर्ची वर बसून मोजकेच जेवणारे आजोबा आज तृप्त झाले! घरच्या लक्ष्मीला मनोमन वंदून आजोबा उठले. गण्याने वाडीतील ओली सुपारी दिली. पाय मोकळे करण्यासाठी आजोबा वाडीत गेले. छोटीशीच वाडी ती, पण केळी, सुपारी, आंबा, जायफळ, नागवेलींनी हिरवीगार दिसत होती. सुपारी चघळत चघळत आजोबा आंब्याच्या सावलीत बसले. त्या गर्द आमराईत माथ्यावर आलेल सुर्य सुद्धा शितल भासत होता.

आंब्याचा मोहोर टपकन आजोबांच्या अंगावर पडला तसे आजोबांनी वर पाहिले आणि त्यांना भासले कि जणू तेच मोहोरले आहेत!

त्यांच्याच नकळत त्यांचा त्या आंब्याशी संवाद सुरू झाला -

'काय आजोबा कसे आहात? बरे वाटते आहे ना!' त्या प्रश्नांनी आजोबांना जिवलग भेटल्याचे वाटले. त्यांचा श्वास भरून आला, हसून त्यांनी झाडाकडे पाहिले!

'बघा आजोबा, मला आता छान मोहोर लागायला सुरूवात झाली आहे! थंडी वाढली की मोहोर वाढतच जाणार आणि मी देखील बहरत जाणार! पक्ष्यांची किलबिल वाढणार अन् वा-यावर डुलणा-या कै-यांचा भार पेलण्यात मी दंगून जाणार! मजाच मजा असते आजोबा!'

आजोबा बोलले - 'खरं आहे बाबा तुझं, भाग्यवान आहेस! दरवर्षी मोहोरतोस! आंब्याने लगडतोस, पन्हे देऊन शांत करतोस, रसाने तृप्त करतोस अन् जीभेवर रेंगाळणारी लोणच्याची चव देतोस! फळांच्या राजाचा राजवाडाच तू!

आजोबा थोडे स्तब्ध झाले, मनात शोधू लागले की आपण कधी असे मोहोरलो होतो? आंब्याला ते म्हणाले, 'अरे तुला माहित नसेल पण मला अगदी स्पष्ट आठवते... मी देखिल आयुष्यभर असाच बहरत होतो.. आईच्या उदरात वाढत होतो, संस्काराने वृध्दिंगत होतो, सवंगड्यांबरोबर बागडत होतो, भांडत होतो, करियरची वाट शोधत होतो. यशापयशाची गोडी चाखत होतो. आई-वडिलांच्या भक्कम आधारावर नोकरी व्यवसायात स्थिर होत होतो.

बघता बघता लग्नाच्या बेडीत धुंद होत होतो! इटुकल्या सोनपावलांनी आलेल्या पिल्लांचा पसारा वाढवत होतो, त्यांच्या वाढीत बहरत होतो. सुख-दु:खाच्या क्षणांत मोहरत होतो. वा-याशी स्पर्धा करताना जीवनसाथीच्या बरोबरीने धावत होतो. क्षणाची उसंत न घेता हर क्षण साथ देणारी, मुलांना मायेने धाकात ठेवणारी, सुसंकृत सहचारिणी लाभल्याने भाग्य अधिकच बहरले होते. मुले, सुना, नातवंडे यांच्या गोकुळात मी जरा हटकेच होतो.

गुरू माउलींकडून ध्वनित झालेला, सप्त सुरांतून प्रकटणारा ओंकार नाद ब्रम्ह आता खुणावत होता. सुखांच्या तृप्तीने आनंदून पाऊले गोकूळातून वैराग्याच्या प्रांतात जाऊ पाहात होती. 'नित्य नवी प्रभा' - येणारा प्रत्येक दिवसाचा सूर्य प्रकाशाच्या कणाकणाने सारे जग प्रकाशमान करणारा - गुरूमाऊलींच्या शब्दा-शब्दांचा अर्थ जाणून घेण्याची एक अनामिक ओढ आहे...'

एक दीर्घ श्वास घेऊन आजोबा पुढे म्हणाले, 'आता बहरण्याचा, मोहरण्याचा ओघ जरासा कमी झाला असला तरी बहरणे, मोहोरणे थांबलेले नाही! तुझ्या सावलीत थोडासा विसावलो आहे रे! तुझ्या रूपाने जणू जीवा-भावाचा मैतर अचानक सामोरा आला, तृप्ती अन् समाधानाची बरसात करून गेला!'

'बघ ना तू दरवर्षी बहरतोस, सा-यांना तृप्त करताना तूही तृप्त होतोस! सा-यांनी चाखलेल्या आंब्याच्या चवींनी तू समाधानाची गोडी चाखतोस! सगळ्यांना आनंद देवून परत बहरण्यासाठी तू मोकळा होतोस! मीही असाच वर्षा-वर्षांनी, प्रसंगानुरूप क होईना मोहरतच राहिलो आणि बहरणा-या वंशाला सावली देत तृप्त होत राहिलो...'

'आजोबा...' आंब्याने साद घातली... 'खरयं हे मोहोरणे अन् बहरणे आणि परत परत मोहोरणे हाच कदाचित आपल्या आयुष्याचा अर्थ असावा!'

असा हा मनस्वी संवाद गण्याच्या हाकेने भंगला! सूर्यदेव लांटांमागून निरोप घेत होते. गण्या बोलला, 'आजोबा, आपल्या मुलांची गाडी आली आहे!'.

गण्याचे वाक्य संपायच्या आतच... आजोबा शहारले! नातवंडांचा लडिवाळ वेढा त्यांच्या कमरेला पडला, आजोबा आज परत बहरले, आजोबांनी आंब्याकडे पाहिले, तोही जणू त्या प्रसंगाने सुखावला होता! आजोबांनाही जीवनाचा आनंद उमगला होता!

गण्याला निरोप देता देता त्यांनी आंब्याची निरोप घेतला!

आजोबा आज नव्याने सीमोल्लंघन करीत होते! आणि आंबा पुन्हा बहरत होता!

समाप्त!

यशवंत डबीर
१२-१२-१२