Saturday, June 27, 2009

एक फ्युनेरल!

एक फ्युनेरल!

एकदा मी एक "फ्युनेरल" पाहिले! सगळे लोक जमलेले होते त्या स्मशानभूमीत, काळ्या - पांढर-या कपड्यांत! काही रडत होते, तर काही शांतपणे मोठ्या प्रयासाने डोळ्यांतील पाणी मागे सारत होते! केवढा तो निर्धार! त्या स्मशानभूमीच्या बाहेर उभारून मीपण ते सगळे पहात होतो! जे कोणी तिथे होते त्यांचा मी कोणीच नव्हतो, आणि जे कोणी तिथे होते त्यांतले माझे कोणीच नव्हते! पण तरीही मी तिथेच थांबलो होतो! काही साधे सैनिक होते तर काही सैन्यांतील अधिकारी होते. बिगुल वाजत होता आणि सात सैनिकांनी ३ वेळा बंदुकीच्या फैरी झाडल्या! जि कोणी व्यक्ती "गेली" होती तिला दिलेली ती सलामी! इतक्यात मला त्यांतल्या एका वयस्कर माणसाने त्याच्याजवळ बोलावले. मी त्याच्यापर्यंत गेलो. बसलो त्याच्या शेजारी! तो जराही रडत नव्हता! देशाचा झेंडा त्या शवपेटीवरून काढून एका विशिष्ट शैलीत गुंडाळून त्या मृत व्यक्तीच्या नातलगाला सैन्यातल्या एका वरिष्ठ अधिका-याने दिला. खालीवाकून तो झेंडा त्याने दिला तेव्हा तो म्हणाला, तुमचा नातलग खूप शूर होता, त्याच्या जाण्याने अवघ्या देशाची हानी झाली आहे! या दु:खात संपूर्ण लष्कर, संपूर्ण देश तुमच्या सोबत आहे! तेव्हा त्या ६.५फूट उंच माणसाला फुटलेला हुंदका मला चार रांगा मागे पण ऐकू आला! आणि लक्ष गेले त्या माणसाच्या बाजूला उभ्या असलेल्या चिमुरड्या गोंडस मुलाकडे! त्याला बिचा-याला कळतही नसेल हे काय चालू आहे! तो त्या माणसाला खूप घट्ट बिलगून उभा होता! मला ज्या वयस्कर माणसाने बोलावले होते तो खूप शांतपणे उभा होता. मला तो म्हणाला, या माणसाची बायको होती ती जिचे हे "फ्युनेरल"! मी त्या मुलीचा बाप आहे! मला काय बोलावे सुचेना! मला शब्द सापडतच नव्हते! त्या माणसाचा हात मी हातात घेतला आणि एकटक त्याच्याकडे पाहात बसलो! थोड्यावेळाने ते "फ्युनेरल" संपले आणि प्रत्येकजण निघाला! तो वयस्कर गृहस्थपण निघाला, मला "थँक्यू" म्हणाला, का ते नाही समजले मला? पण मी परत काहीच बोललो नाही, नुसतेच त्याच्या खांद्यावर थोपटल्यासारखे केले आणि तो निघून गेला!

मी निघालो तेव्हा मला एक संवाद ऐकू आला! एक साधारणतः ४०-४५ वर्षांची स्त्री एका सैनिकाबरोबर बोलत होती, "युद्धावर काय परिस्थिती आहे? माझ्या मुलाचा मला गेल्या २ महिन्यांत काही संपर्क नाही. तो याच स्रीच्या युनिट मधे होता, जिचे आज हे फ्युनेरल होते! त्याचे बाबा ३ महिन्यांपूर्वीच निवर्तले, त्यावेळी जो काही संपर्क झाला तो शेवटचा! तो त्यांच्या "फ्युनेरल"ला पण नाही येवू शकला! काय झाले आहे, तो सुखरूप आहे ना? खरतर तो माझा सावत्र मुलगा आहे, पण त्याच्या बाबांची इच्छा होती की एकदातरी त्याने त्यांना भेटावे, पण ते काही घडले नाही. खरे कोणीच सांगत नाही, त्याच्या युनिटमधील हि स्त्री शेवटची होती, आख्खे युनिट संपले, पण त्याचे बाबा गेल्यापासून सैन्यातूनपण मला काहीच माहिती मिळत नाही!"

तो सैनिक सगळे ऐकत होता, काही बोलत नव्हता. त्याची अस्वस्थता माझ्या नजरेतून सुटली नाही ना त्या स्त्रीच्या! त्यामुळे ती अजूनच अजिजीने बोलत होती. "तू त्याचा जवळचा मित्र आहेस, मला माहित आहे, तुम्ही खूपदा मजा करायचात, तो सुट्टीवर आला, की तुम्ही भेटायचात, पार्टीला जायचात, मला खरं सांग रे, माझा मुलगा कुठे आहे? कागदोपत्री मला त्याच्या आयुष्यात काही स्थान नाही त्यामुळे सैन्यदल मला काही सांगत नाही! पण याचे बाबा माझ्या रोज स्वप्नात येतात, मला विचारतात, कुठे आहे माझा मुलगा म्हणून? मी काही उत्तर नाही रे देवू शकत त्यांना! मला मदत कर प्लिज!" तो सैनिक थोडासा मागे उभा राहिला होता, काही म्हणजे काही बोलत नव्हता तो! मला त्याचा खरतरं खूप राग येत होता, वाटत होते, अरे ती माता इतकी आर्जवे करत आहे, सांग ना काहीतरी तिला! सरतेशेवटी त्या स्त्रीने त्याला एकच प्रश्न विचारला आणि मीपण हबकलो! तिने विचारले," जर मी त्याची खरी आई असले असते तर मला पण झेंडा मिळाला असता का....?"

माझ्या डोळ्यांत आसवे होती... का कोण जाणे त्या स्त्रीचे ते बोलणे मनाला भेदून जात होते! कायद्याच्या परिभाषेत ती त्याची माता नसल्याने सैन्याकडून तिला कोणतीच मदत मिळत नव्हती आणि म्हणून ती दरवेळी सैन्यदलाच्या सगळ्या "फ्युनेरल" ला हजर राहत होती! कोणीतरी काहीतरी तिला सांगेल आणि ती तिच्या सावत्र मुलाच्या सख्या बाबांना काहीतरी उत्तर देवू शकेल!

तो सैनिक आता मात्र बोलला, म्हणाला "जर तू त्याची कायदेशीर माता असतीस तर तुला झेंडा मिळाला असता! पण खरं सांगू फक्त झेंडाच मिळाला असता, त्याचा मृतदेह सैन्यालासुध्दा नाही सापडला!"

ती स्त्री तिथेच कोसळली, तिचा आक्रोश तिथे उपस्थितांच्या काळजाला घरे पाडून गेला! किती हि विदारकता! अवघा २४ वर्षांचा होता तो! आणि त्याच्या जाण्याने या त्याच्या सावत्र आईला जवळपास वेड लागले होते! कारण तिला कोणीच काही माहिती देत नव्हते, आणि तिच्या पतीची स्वप्ने तिला स्वस्थपणे झोपू देत नव्हती! ती स्त्री तिथेच बेशुद्ध पडली! माझ्या मनात वेगळाच विचार आला, बरे झाले तिची शुद्ध हरपली, निदान त्यामुळे तरी तिला आता थोडीशी झोप मिळेल!

हिमांशु डबीर

2 comments:

  1. काहीच सुचत नाही आहे काय प्रतिक्रिया देऊ.....

    ReplyDelete
  2. mazi awastha yapeksha kahi vegli navhti! Jevha te sambhashan mi aaikle!

    ReplyDelete